Negatywne oddziaływanie elektrowni wiatrowych na zdrowie ludzi i środowisko jest powszechnie znane i tylko zwolennicy „zielonej energii” próbują wciąż zaprzeczać oczywistym faktom i wiadomościom ze świata nauki. Co więcej, gdyby nie przekonanie, że elektrownie wiatrowe są szczególnie „ekologiczne”, tj. przyjazne ludziom i przyrodzie, to pomysł, by odgrywały one coraz większą rolę w tzw. miksie energetycznym, miałby dużo mniejsze szanse realizacji. Głównie ze względu na wielkie koszty tej operacji.
Jeśli idzie o stanowisko nauki w tej sprawie, to trudno jej zachować obiektywizm wobec skutków budowy setek farm wiatrowych, skoro dość powszechnym warunkiem uzyskania finansowania badań w tej dziedzinie jest uznanie przez naukowców „dziejowej konieczności” budowy farm wiatrowych na całym świecie.
Niemniej jednak jest już sporo badań wskazujących na „potencjalne zagrożenia” — lub już wprost mówiące o zdecydowanie „niekorzystnym”, to jest niszczącym, wpływie funkcjonowania farm wiatrowych na siedliska i populacje zarówno ludzkie, jak i przyrodnicze. Nic w tym dziwnego, skoro skupiska elektrowni wiatrowych zajmują coraz większe obszary w zasadzie na całym już świecie. Na niemieckim blogu Notrickzone.com Kenneth Richard omawia sześć artykułów naukowych z ostatniego okresu (2016-2018), które „obnażają” różne negatywne aspekty działania farm wiatrowych. [1]
Dobrostan lokalnych mieszkańców, krajobraz - istotny niekorzystny wpływ do 4000 metrów
Niemiecko-francuski zespół badawczy Krekel i Zerrahn (2016) wskazuje, że instalowanie elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie miejsc zamieszkałych przez ludzi ma „istotny negatywny zewnętrzny wpływ na dobrostan mieszkańców”, a także „w istotnie niekorzystny i znaczący sposób wpływa na poziom zadowolenia z życia” na skutek „emisji nieprzyjemnego hałasu” i „negatywnego oddziaływania na estetykę krajobrazu” w promieniu 4000 metrów od domów ludzi. [2]
„Pokazujemy, że budowa elektrowni wiatrowych w pobliżu siedzib ludzi (households) ms istotny negatywny zewnętrzny wpływ na dobrostan mieszkańców (residential well-being) … W istocie, oprócz emisji nieprzyjemnego hałasu (Bakker i inni, 2012; McCunney i inni, 2014) i negatywnego oddziaływania na gatunki dziko żyjące (Pearce-Higgins i inni, 2012; Schuster i inni, 2015), stwierdzono przede wszystkim, że turbiny wiatrowe mają negatywne oddziaływanie na estetykę krajobrazu (Devine-Wright, 2005; Jobert i inni, 2007; Wolsink, 2007). … Dowodzimy, że skutkiem budowy elektrowni wiatrowej w promieniu 4000 metrów (od siedlisk ludzi - dodatek redakcji) w istotnie niekorzystny i znaczący sposób wpływa na poziom zadowolenia z życia. Przy większym promieniu nie stwierdzono niekorzystnych efektów zewnętrznych.”
Nietoperze: 20-krotnie niższa aktywność na terenie farm wiatrowych - zjawisko ogólnoświatowe
Zespół badawczy Lara Millon i inni (2018) podaje:
„Elektrownie wiatrowe oddziaływują na aktywność nietoperzy, powodując wysokie straty w użytkowaniu siedlisk … Nietoperze wyspowe (island bats) stanowią 60% gatunków nietoperzy na świecie …, w tym wiele gatunków endemicznych i zagrożonych (Fleming and Racey, 2009). … Przedstawiamy wyniki jednego z pierwszych badań, które ma na celu kwantyfikację pośredniego oddziaływania farm wiatrowych (uwaga redakcji: w odróżnieniu od oddziaływania bezpośredniego, czyli efektów kontaktu zwierzęcia ze śmigłem elektrowni wiatrowej) na owadożerne nietoperze w tropikalnych kluczowych obszarach różnorodności biologicznej (tropical hotspots of biodiversity). Na Nowej Kaledonii, którą zamieszkuje 9 gatunków nietoperzy, porównano aktywność nietoperzy na terenach farm wiatrowych i w lokalizacjach kontrolnych, przy pomocy zapisów ultradźwiękowych realizowanych w stałych punktach…. Aktywność owadożernych podkasańców (Miniopterus sp.) i mroczników (Chalinolobus sp.) była znacznie mniejsza na terenach farm wiatrowych. Wyniki badań wykazują duży wpływ na użytkowanie siedlisk przez nietoperze na terenach farm wiatrowych w porównaniu z lokalizacjami kontrolnymi. Aktywność nietoperzy była 20-krotnie wyższa w lokalizacjach kontrolnych niż na terenach farm wiatrowych, co wskazuje, że przy planowaniu inwestycji wiatrowych ważnym czynnikiem powinna być utrata siedlisk. … Przedstawiamy dowody na to, że farmy wiatrowe zagrażają też dwóm rodzajom owadożernych nietoperzy. … O ile nam wiadomo, jest to jedno z pierwszych badań kwantyfikujących pośrednie negatywne oddziaływanie elektrowni wiatrowych na aktywność nietoperzy w strefie tropikalnej. … Niższa atrakcyjność żerowisk pod elektrowni wiatrowymi, zarówno w klimacie tropikalnym, jak i umiarkowanym wskazuje, że pośrednie oddziaływanie elektrowni wiatrowych jest zjawiskiem występującym na całym świecie.” [3]
Wyraźna reakcja fizjologiczna (stres) organizmów zwierzęcych na oddziaływanie elektrowni wiatrowych
Polscy naukowcy z KUL i SGGW Łopucki i inni (2018) piszą o oddziaływaniu elektrowni wiatrowych na tzw. zwierzęta glebowe.
„Zamieszkiwanie w siedliskach narażonych na oddziaływanie elektrowni wiatrowych może być przyczyną wyższego poziomu kortykosteronu w zwierzętach glebowych … Zmiany środowiskowe i czynniki zaburzające pochodzące od elektrowni wiatrowych mogą oddziaływać jak potencjalne czynniki stresogenne na populacje przyrodnicze zarówno gatunków latających, jak i glebowych. W wyniku reakcji organizmu następuje uwolnienie glikokortykosteroidów hormonów. … U nornika zwyczajnego nastąpiła wyraźna reakcja fizjologiczna − osobniki zamieszkujące w pobliżu elektrowni wiatrowych miały wyższy poziom kortykosteronu (stresu fizjologicznego wpływającego na regulację energii, reakcje immunologiczne. … Jest to pierwsze badanie wskazujące na oddziaływanie farm wiatrowych na reakcje stresowe na populacje gryzoni żyjących w warunkach naturalnych. Wiedza ta może być przydatna przy wydawaniu decyzji środowiskowych dotyczących planowania inwestycji w zakresie energetyki wiatrowej, a także przyczynić się optymalizacji działań w zakresie ochrony gatunków dzikich.” [4]
Efekty powstawania farm wiatrowych - zwiększona śmiertelność, niszczenie siedlisk, wzmożona ingerencja człowieka, mniejsze możliwości rozmnażania się dzikich zwierząt
Portugalscy naukowcy Ferrão da Costa i inni (2018) zajmują się pośrednim oddziaływaniem elektrowni wiatrowych na kręgowce lądowe na przykładzie wilka.
„Według artykułu przeglądowego Lovicha i Ennena (2013), budowa i eksploatacja farm wiatrowych ma potencjalne i znane oddziaływania na kręgowce lądowe, jak np.: (i) wzrost bezpośredniej śmiertelności na skutek kolizji w przemieszczaniu się; (ii) zniszczenie lub modyfikacja siedliska, w tym budowy dróg, fragmentacji siedlisk, związanych z powstaniem barier dla przepływów genów; (iii) hałas, oddziaływanie wizualne, wibracja i efekt migotania cienia pochodzące od elektrowni; (iv) wytwarzanie pola elektromagnetycznego; (v) zmiany makro- i mikroklimatyczne; (vi) przyciąganie drapieżników; oraz (vii) zwiększone ryzyko pożaru. … Helldin i inni (2012) podkreślają także budowę sieci dróg związanych z farmami wiatrowymi, co może sprzyjać większej dostępności dla ruchu związanego z rekreacją, leśnictwem, rolnictwem i myślistwem. Szczególnie na terenach odległych konsekwencją tego jest zwiększenie obecności człowieka, co oddziaływuje na duże ssaki w postaci znaczącego zakłócenia, utraty i fragmentacji siedlisk. Te niekorzystne skutki mogą mieć szczególne znaczenie w przypadku gatunków bardziej wrażliwych na obecność i działalność człowieka, jak np. duże zwierzęta mięsożerne. Zwierzęta takie, jak wilk, niedźwiedź, ryś lub rosomak unikają na ogół obszarów, które są regularnie wykorzystywane przez człowieka oraz — zwłaszcza jeśli chodzi o rozmnażanie się — preferują trudno dostępne i nienaruszone obszary (Theuerkauf i inni 2003; George i Crooks 2006; May i inni 2006; Elfstrom i inni 2008; Sazatornil i inni 2016), w których często lokalizowane są inwestycje w zakresie energetyki wiatrowej (Passoni i inni 2017). … Badania wykazują, że głównym efektem oddziaływania farm wiatrowych na wilki jest wymuszone zmniejszenie się przywiązania do terenów rozrodczych (breeding site fidelity) i spadek współczynników reprodukcji. Taki wpływ, zwłaszcza jeśli idzie o przenoszenie terenów rozrodczych na mniej odpowiednie obszary, może pociągać za sobą mniejsze szanse przetrwania i utrzymania się watah w krótkiej perspektywie czasowej.” [5]
Rozbudowa energetyki wiatrowej stanowi zagraża całym populacjom ptaków drapieżnych (szponiastych)
W specjalistycznym amerykańskim piśmie Journal of Raptor Research Richard T. Watson i inni dokonali przeglądu wiedzy o wpływie coraz większej liczby farm wiatrowych na całym świecie na gatunki ptaków drapieżnych.
„Produkcja energii elektrycznej z wiatru ma ogromny potencjał na świecie, a liczba takich instalacji szybko rośnie. Przedstawiamy przegląd badań monograficznych (case studies) z całego świata dotyczących konsekwencji rozwoju energetyki wiatrowej na ptaki drapieżne. Śmiertelność z powodu kolizji, zjawiska wypierania i utraty siedlisk mogą potencjalnie wpływać na całe populacje (population-level effects), w szczególności w przypadku rzadkich lub zagrożonych gatunków.” [6]
Naglący problem: Negatywny wpływ energetyki wiatrowej na dzikie gatunki w ich otoczeniu (śmiertelność z powodu kolizji, utrata siedlisk)
Lauren C. Naylor z amerykańskiego Uniwersytetu Columbia omawia konsekwencje rozbudowy farm wiatrowych dla populacji ptaków drapieżnych.
„W miarę jak rośnie popularność energii z wiatru, jej oddziaływanie na środowisko staje się coraz bardziej oczywiste. Z ostatnich badań wynika, że energetyka wiatrowa ma niekorzystne skutki dla dzikich gatunków występujących w jej otoczeniu. Oddziaływanie takie może być bezpośrednie (śmiertelność z powodu kolizji) lub pośrednie (utrata siedlisk) (Fargione i inni 2012; Glen i inni 2013). Niekorzystny wpływ związany z funkcjonowaniem farm wiatrowych obejmuje zgony z na skutek kolizji z wieżami elektrowni lub z liniami przesyłowymi, a w przypadku nietoperzy uraz ciśnieniowy. Inną konsekwencją budowy farm wiatrowych i towarzyszącej infrastruktury jest utrata i fragmentacja siedlisk, jak również zachowania unikowe. Naglącym problemem są zagrożenia fizyczne wobec chronionych i migracyjnych gatunków ptaków, szczególnie ze strony farm wiatrowych zlokalizowanych na trasach przelotów wędrownych. Jeśli idzie o dane dotyczące śmiertelności, elektrowni wiatrowe zabijają każdego roku szacunkowo od 300 000 do 500 000 (Smallwood 2013). Ze względu na duże prędkości, z jakimi obracają się śmigła wiatraków, a także duże skupiska elektrowni wiatrowych powstają swoiste „korytarze zagrożeń” dla przelatujących ptaków…. Wysokość większości elektrowni wiatrowych pokrywa się z wysokością, na której przelatuje wiele ptaków (Bowden 2015). Szczególne obawy wiążą się z ptakami drapieżnymi — szponiastymi ze względu na ich długie cykle reprodukcyjne i długie okresy życia w porównaniu z innymi gatunkami ptaków (Kuvlesky 2007).” [7]
Farmy wiatrowe mają negatywny wpływ na ptactwo wolne w postaci utraty siedlisk, zakłóceń powodujących wypieranie gatunków, zagrożenie możliwości żerowania
W amerykańskim piśmie The Journal of Wildlife Management ukazał się artykuł omawiający oddziaływanie farm wiatrowych w Teksasie na głowienkę preriową, gatunku ptaka z rodziny kaczkowatych.
„Wyniki naszych (badań) … wskazują, że farma wiatrowa wywarła negatywny wpływ na głowienki preriowe w wyniku zmienionych warunków hydrologicznych i wyparcia gatunku na skutek zakłócenia siedlisk. Nasze … analizy dają przekonywujące dowody na to, że budowa farmy wiatrowej spowodowała duże zmiany w lokalnych warunkach hydrologicznych … Uzyskane przez nas wyniki wskazują na bezpośrednią utratę siedlisk i wyparcie głowienek z terenu farmy wiatrowej, położonej na dolnym wybrzeżu Teksasu. Nasze badania dotyczyły wyłącznie głowienek preriowych, jest jednak prawdopodobne, że powstanie farmy wiatrowej wywarło wpływ także na inne gatunki korzystające z tych terenów podmokłych lub migrujące wzdłuż dolnego wybrzeża Teksasu (Contreras i inni 2017). Badania zrealizowane w Europie dotyczące oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki wodne dały podobne wyniki, które dowodzą, że elektrownie te stworzyły prawdopodobnie zagrożenie dla możliwości żerowania poprzez wyparcie tych gatunków ptaków (z zajmowanych wcześniej terenów) (Larsen i Madsen 2000).” [8]
[Nasz komentarz] Stan współczesnej wiedzy naukowej jest już dalece wystarczający, by można było z pełnym przekonaniem mówić o tym, że energetyka wiatrowa nie ma cechy „ekologicznej” czy „zielonej”, ale że ma charakter bardzo istotnego zagrożenia dla przyrody ożywionej i ludzi. Budowa elektrowni wiatrowej powoduje radykalne zmiany w otoczeniu, które zmieniają cały ekosystem wokół niej. Im więcej elektrowni wiatrowych, tym większe i bardziej znaczące zmiany, które można ocenić tylko jako szkodliwe.
W cytowanym powyżej tekście, na przykładzie populacji wilka zaobserwowano takie zmiany, jak:
- wzrost bezpośredniej śmiertelności na skutek kolizji w przemieszczaniu się;
- zniszczenie lub modyfikacja siedliska, w tym budowy dróg, fragmentacji siedlisk, związanych z powstaniem barier dla przepływów genów;
- hałas, oddziaływanie wizualne, wibracja i efekt migotania cienia pochodzące od elektrowni;
- wytwarzanie pola elektromagnetycznego;
- zmiany makro- i mikroklimatyczne;
- przyciąganie drapieżników;
- zwiększone ryzyko pożaru.
A wszystko to tylko w odniesieniu do jednego gatunku.
Zdrowy rozsądek podpowiada, że jeśli coś szkodzi, to należy to odstawić na bok i przestać używać. Energetyka wiatrowa jest takim właśnie czynnikiem szkodliwym dla przyrody, ludzi i gospodarki. Trudno jest wskazać jakiekolwiek korzyści płynące z tej formy wytwarzania energii, poza oczywiście zwiększaniem stanu kont promotorów energetyki wiatrowej.
Sadźmy lasy, rozbierajmy wiatraki, zburzmy Pałac Kultury i Nauki
Redakcja stopwiatrakom.eu
Przypisy:
[1] Kenneth Richard, „6 New Papers Unsheathe A Hushed-Up ‘Green’ Reality: Habitats Are Being Destroyed By Wind Turbines”, blog NoTricksZone, 15.03.2018 - http://notrickszone.com/?s=more+wind+turbines#sthash.BcnB5yL0.dpbs
[2] Christian Krekel i Alexander Zerrahn, „Does the Presence of Wind Turbines Have Negative Externalities for People in Their Surroundings? Evidence from Well-Being Data”, Working Paper, lipiec 2016 — https://www.researchgate.net/publication/305385664_Does_the_Presence_of_Wind_Turbines_Have_Negative_Externalities_for_People_in_Their_Surroundings_Evidence_from_Well-Being_Data
[3] Lara Millon i inni, „Wind turbines impact bat activity, leading to high losses of habitat use in a biodiversity hotspot”, Ecological Engineering, marzec 2018 - https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0925857417306572
[4] Rafał Łopucki (KUL), Daniel Klich (SGGW), Agnieszka Ścibior (KUL), Dorota Gołębiowska (KUL), Kajetan Perzanowski (KUL). „Living in habitats affected by wind turbines may result in an increase in corticosterone levels in ground dwelling animals”, Ecological Indicators,styczeń 2018 — https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1470160X17305423#!
Zobacz także: Lopucki, R., & Mróz, I. (2016), „An assessment of non-volant terrestrial vertebrates response to wind farms—a study of small mammals”, Environmental Monitoring and Assessment, 188(2), 1–9. doi:10.1007/s10661-016-5095-8
[5] Gonçalo Ferrão da Costa, João Paula, Francisco Petrucci-Fonseca i Francisco Álvares, „The Indirect Impacts of Wind Farms on Terrestrial Mammals: Insights from the Disturbance and Exclusion Effects on Wolves (Canis lupus)” — https://docs.wind-watch.org/Ferrao-da-Costa-2018.pdf
[6] Richard T. Watson i inni, „Raptor Interactions With Wind Energy: Case Studies From Around the World”, Journal of Raptor Research 52(1):1-18. 2018, https://doi.org/10.3356/JRR-16-100.1
[7] Lauren C. Naylor, „Gone with the Wind. Implications of Wind Development for Raptor Populations”, Applied Biodiversity Science, Perspectives Series, no. 7, 2018 — https://oaktrust.library.tamu.edu/bitstream/handle/1969.1/166247/ABSPS7_Naylor.pdf
[8] Corey J. Lange i inni, „Impacts of wind turbines on redheads in the Laguna Madre”, The Journal of Wildlife Management, 14.01.2018 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jwmg.21415
