W dniu 22  kwietnia b.r. w Warszawie odbyła się Konferencja zorganizowana przez Fundację Łyński Kamień oraz organizacje społeczne aktywnie broniące mieszkańców przed przedsięwzięciami uciążliwymi dla środowiska, pt.: „Strona społeczna wobec inwestycji szkodzących środowisku”. Poniżej przedstawimy materiał z Konferencji przygotowany przez Stowarzyszenie Lokalnych Inicjatyw Obywatelskich Wspólna Sprawa pt.: Udział organizacji społecznych i ekologicznych w postępowaniach administracyjnych.

Organizacje społeczne – skuteczna kontrola procesu inwestycyjnego czy bariera inwestycyjna?

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat dała się zaobserwować tendencja do usuwania  organizacji społecznych z postępowań administracyjnych. Organizacje te są traktowane przez ustawodawcę, sądownictwo i lokalnych włodarzy, jako zło konieczne,  „barierę inwestycyjną” oraz przyczynę opóźnień w realizacji różnego typu inwestycji infrastrukturalnych. Podczas konferencji, Grażyna Kuc, Wiceprezes Stowarzyszenia Lokalnych Inicjatyw Obywatelskich WSPÓLNA SPRAWA odniosła się m.in. do istotnych ograniczeń w funkcjonowaniu organizacji ekologicznych w postępowaniach środowiskowych. W załączonej prezentacji zostały omówione najważniejsze przepisy prawne, których wprowadzenie ogranicza możliwość uczestniczenia organizacji pozarządowych w procesie inwestycyjnym. Zachęcamy do zapoznania się z nią, gdyż od strony praktycznej pokazuje problemy z jakimi muszą mierzyć się organizacje, które działają dla dobra lokalnych społeczności. 

Zwracamy po raz kolejny uwagę na zmiany przepisów dotyczące działalności stowarzyszeń. Z dniem 1 stycznia 2015 r. weszła w życie zmiana ustawy z 3 października 2008 r. o dotycząca udziału organizacji ekologicznych w postępowaniach środowiskowych wymagającym udziału społeczeństwa. Przygotowana przez lobbystów działających na rzecz inwestorów zmiana, miała na celu przede wszystkim ograniczenie możliwości wpływu na postępowania wymagające udziału społeczeństwa organizacji ekologicznych zawiązanych często specjalnie w celu udziału w tym postępowaniu. Po zmianach organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach stron, jeżeli prowadzą działalność statutową w zakresie ochrony środowiska lub ochrony przyrody, przez minimum 12 miesięcy przed dniem wszczęcia tego postępowania. Przepis ten wciąż obowiązuje a Ministerstwo Środowiska ani myśli o jego zmianie. To jest istotne zaniedbanie i w którymś momencie sprawa ta zostanie wyciągnięcia na światło dzienne. Jeśli komuś się wydaje, że udział społeczności lokalnych w procesie inwestycyjno – budowlanym jest zbędny, to się zwyczajnie myli. Kontrola społeczna jest niezbędne, gdyż bez niej nie jest możliwe wypracowywanie konsensu w zagospodarowaniu wspólnej przestrzeni z poszanowaniem środowiska naturalnego i potrzeb lokalnych społeczności. Próby ograniczania mechanizmów kontroli społecznej w procesie inwestorskim w ostatecznym rozrachunku nikomu nie służą, ani mieszkańcom, ani inwestorom. Narażają wszystkich na wieloletnie konflikty i rozstrzyganie spraw lokalnych przy pomocy sądów, które rzadko rozumieją istotę problemów i orzekają przy pomocy niedostosowanych do realiów przepisów. Nic o nas, bez nas!.

Uwaga na zmiany w Prawie o stowarzyszeniach!

Jeszcze ważniejszą kwestią są zmiany w ustawy – Prawo o stowarzyszeniach. Wynika z nich, że do dnia 20 maja 2018 r. stowarzyszenia zwykłe mają czas, żeby w pełni dostosować się do nowego kształtu Prawa o stowarzyszeniach. Odnośnie stowarzyszeń zwykłych, które działały przed wejściem w życie nowych przepisów, czyli przed 20 maja 2016 r. to takie stowarzyszenia muszą uzyskać wpis do nowej ewidencji. Mają na to czas właśnie do 20 maja 2018 r. Jeśli wpisu nie uzyskają, zostaną rozwiązane z mocy prawa. Dopóki nie dokonają wpisu, działają na podstawie starych zasad. Zachęcamy do uregulowania spraw statutowych już dzisiaj aby nie dać się zaskoczyć i nie dać pretekstu do urzędowego wykreślenia z ewidencji a tym samym zakończenia działalności w ramach organizacji społecznej. To jest jedna z pułapek prawnych zastawionych jeszcze przez Sejm poprzedniej kadencji na stronę społeczną. Sąsiedzi inwestycji uciążliwych dla środowiska, zrzeszeni w organizacjach społecznych, jeśli dalej chcą mieć wpływ na sprawy wokół nich, muszą dostosować się do zmienionych przepisów. Czasu jest coraz mniej, więc apelujemy o zajęcie się tymi sprawami organizacyjnymi.

Z prezentacją można zapoznać się tutaj:

Sadźmy lasy, nie budujmy wiatraków.