Agenda ONZ wszczęła dochodzenie w sprawie naruszenia Konwencji z Aarhus przez Unię Europejską w odniesieniu do tzw. Projektów Wspólnego Zainteresowania (sieci przesyłowe energii elektrycznej/ transeuropejska infrastruktura energetyczna) oraz tzw. Krajowych Planów Działania w Zakresie Energii Ze Źródeł Odnawialnych. W opinii ONZ istnieje uzasadnione podejrzenie, że energetyka wiatrowa jest w nieuzasadniony sposób uprzywilejowana w procesach podejmowania decyzji inwestycyjnych.
Konwencję o dostępie do Informacji, Udziale Społeczeństwa w Podejmowaniu Decyzji oraz Dostępie do Sprawiedliwości w Sprawach Dotyczących Środowiska została podpisana 25 czerwca 1998 r. w Aarhus, w Danii. Konwencja ta zajmuje szczególną pozycję w prawie międzynarodowym – bardziej dotyczy naszego prawa do czystego środowiska niż samej ochrony środowiska. Prawo obywateli do informacji, udziału w podejmowaniu decyzji oraz dostęp do sądownictwa w sferze ochrony środowiska są zaliczane do praw człowieka i stanowią kluczowy element realizacji zasady zrównoważonego rozwoju. Polska ratyfikowała konwencję z Aarhus w 2001 r. ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o ratyfikacji Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (Dz. U. Nr 89, poz. 970) i jest stroną tej konwencji od 16 maja 2002 r.
Od kilku lat toczy się spór pomiędzy Komitetem do spraw Przestrzegania Konwencji z Aarhus (Aarhus Convention Compliance Committee - ACCC) a Unią Europejską. Komisja Europejska odmówiła bowiem wdrożenia rekomendacji Komitetu wynikających z ustalenia, że program energii odnawialnej realizowany jest z naruszeniem prawa społeczeństwa do udziału w momencie rozważania wszystkich alternatywnych rozwiązań dla danego przedsięwzięcia.
Przekazujemy informację otrzymaną właśnie od Pata Worda, techniczno-prawnego doradcy Europejskiej Platformy Przeciwko Farmom Wiatrowym (EPAW):
„Europejska Komisja Gospodarcza ONZ (UNECE) poinformowała EPAW, iż w dniu 25.03.2014 wszczęła oficjalne dochodzenie w sprawie nieprzestrzegania przez Unię Europejską Konwencji z Aarhus w odniesieniu do tzw. europejskich projektów wspólnego zainteresowania UE (Projects of Common Interest – PCI).
Większość z 248 projektów PCI zatwierdzonych przez UE dotyczy sieci przesyłowych energii elektrycznej. Szczególnie kontrowersyjny są projekty PCI przewidziane do realizacji w Irlandii, które wiążą się z budową 2300 turbin wiatrowych w celu eksportu energii odnawialnej do Wielkiej Brytanii i Francji".
Pat Word stwierdza również, że w poprzednich komunikatach ACCC ujawniono, że implementacja przez Unię Europejską tzw. krajowych planów działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, opartych na dyrektywie przyjmującej cel 20% energii z OZE do 2020 r., narusza postanowienia Konwencji z Aarhus.
W kwestii w/w irlandzkiego projektu PCI w zeszły piątek Obserwator otrzymał tekst tzw. pisemnego wystąpienia do Dyrekcji Generalnej ds. Energii w tej sprawie, złożonego przez organizację społeczną Rethink Pylons (Rethink Pylons, Representations to the Directorate General for Energy, dokument datowany 21.03.2014). W największym skrócie w wystąpieniu tym zarzuca się Komisji Europejskiej, rządowi irlandzkiemu oraz krajowemu operatorowi systemu przesyłowego EirGrid brak właściwie przeprowadzonych konsultacji społecznych, a także o przekazywanie informacji wprowadzających w błąd, nieuwzględnienie rozwiązań alternatywnych, działanie sprzeczne z zasadą proporcjonalności, naruszenie dyrektywy siedliskowej, naruszenie dyrektywy ptasiej oraz nieuczciwą dyskryminację inwestorów na korzyść farm wiatrowych. Autorzy wystąpienia irlandzkiego zwracają uwagę, że regulacje dotyczące projektów PCI stwarzają władzom publicznym możliwości nieinformowania lub wprowadzenia w błąd społeczeństwa i że te możliwości zostały wykorzystane przez władze publiczne w Irlandii. W najbliższych czasie w Obserwatorze Wiatru przedstawimy skrótowe omówienie tego sporego dokumentu.
Konwencja z Aarhus stanowi integralną część prawa Unii Europejskiej, gdyż Unia Europejska także podpisała tą konwencję, niezależnie od krajów członkowskich. Komitet ACCC występuje o tzw. deklarację prawa międzynarodowego stwierdzającą niespełnianie przez Unię Europejską jej obowiązków traktatowych. Deklaracja tego rodzaju miałaby taką samą wagę jak orzeczenie Trybunału Europejskiego. Bardziej szczegółowe informacje na ten temat w języku angielskim i francuskim dostępne są na stronie http://epaw.org/legal.php?lang=en&article=leg6
